In steeds meer landen wordt de LGBTI-gemeenschap gewaponiseerd om wetten terug te draaien en de fundamenten van vrijheid en democratie te ondermijnen. Tot die conclusie komt ILGA-Europe in haar ‘Jaarlijkse beoordeling van de mensenrechtensituatie van LGBTI-personen in Europa en Centraal-Azië’.
“Het rapport waarschuwt voor een nieuw tijdperk waarin de opkomst van anti-LGBTI-wetgeving fundamentele rechten bedreigt”, zo staat te lezen in het rapport. “Regeringen wakkeren anti-LGBTI-sentimenten aan om wetten door te drukken die de vrijheid van meningsuiting, vereniging en eerlijke verkiezingen beperken.”
“Dit rapport bevestigt wat velen van ons vreesden—dat we een nieuw tijdperk betreden waarin LGBTI-personen worden gebruikt als testobjecten voor wetten die de democratie zelf ondermijnen”, zo duidt ILGA-Europe directeur Chaber het rapport. “In heel Europa en Centraal-Azië gebruiken regeringen anti-LGBTI-retoriek om beperkingen op de vrijheid van meningsuiting, het maatschappelijk middenveld en eerlijke verkiezingen te rechtvaardigen. Wat begint als een aanval op LGBTI-rechten, groeit al snel uit tot een bredere aanval op de rechten en vrijheden van alle individuen in de samenleving. Dit is niet alleen een LGBTI-kwestie; het is een crisis voor de mensenrechten en de democratie als geheel.”
Heel wat landen kijken hiervoor naar de tactieken die ondermeer in Rusland worden toegepast. Enerzijds worden er wetten aangenomen die ‘het traditionele gezin’ moeten beschermen maar in feite als doel hebben om de rechten van de LGBTI+ gemeenschap te beperken. Ook moeten NGO’s zich registreren als ‘buitenlands gefinancierd’ om hun legitimiteit te ondermijnen, financiering te beperken en mensenrechtenactivisme de kop in te drukken. Vorig jaar vormden voorgestelde wetten op buitenlandse agenten in Bulgarije, Georgië, Hongarije, Kirgizië en Montenegro een directe bedreiging voor het maatschappelijk middenveld.
Dergelijke wetgeving wordt vaak ingevoerd in combinatie met of na de zogenaamde ‘LGBT-propagandawetten’, die de zichtbaarheid van LGBTI-personen proberen te criminaliseren, content verbieden, activisten het zwijgen opleggen en de vrijheid van vergadering beperken. Ondermeer in Azerbeidzjan, Belarus, Bulgarije, Georgië, Kazachstan, Roemenië en Slowakije zijn zulke wetten besproken of toegepast. Daarnaast worden deze wetten steeds vaker gebruikt binnen het onderwijs, waardoor de opname van LGBTI-gerelateerde onderwerpen in curricula en bewustmakingsinitiatieven wordt beperkt of volledig verboden. Zo waren er in Bulgarije, Hongarije, Italië, Nederland, Luxemburg, Noorwegen, Roemenië, Rusland en Slowakije geweest om LGBTI-onderwerpen uit seksuele voorlichting te weren.
Bovenop dit alles wordt ook LGBTI-fobe haatspraak, seksisme en misogynie steeds verder genormaliseerd en aangewakkerd door publieke figuren, politieke en religieuze leiders en staatsinstellingen. Dit leidt op zijn beurt tot een ongekende toename van geweld, met een recordaantal haatmisdrijven in de regio.
De normalisatie van haat wordt ook gebruikt als rechtvaardiging voor het blokkeren van gezondheidszorg voor transpersonen. In Andorra, Georgië, Hongarije, Ierland, Moldavië, Roemenië, Rusland en het Verenigd Koninkrijk zijn nieuwe barrières opgeworpen voor toegang tot zorg. Na de Cass Review in het VK zijn in Oostenrijk, Frankrijk, Ierland, Polen en het VK initiatieven gestart om de transzorg voor minderjarigen te beperken, waardoor translevens verder in gevaar komen.
Nu steeds meer regeringen hard optreden, worden LGBTI-personen gedwongen te vluchten—maar Europa sluit zijn deuren. In Rusland, Kirgizië en Turkije neemt de vervolging toe, en in Turkmenistan worden LGBTI-personen actief in de val gelokt en gemarteld. Toch weigeren veel Europese landen, waaronder Oostenrijk, België, Bulgarije, Ierland en het VK, asielverzoeken op basis van verouderde en willekeurige beoordelingen, waarbij sommige functionarissen aanvragen afwijzen omdat de aanvragers niet ‘LGBTI genoeg’ zouden lijken. “Terwijl regeringen LGBTI-personen steeds vaker als zondebok gebruiken om repressieve wetten door te drukken, blijven de rechtbanken—zowel binnen de EU als daarbuiten—LGBTI-mensenrechten handhaven”, aldus ILGA-Europe’s Advocacy Director, Katrin Hugendubel. “Dit blijkt uit belangrijke uitspraken over procedures voor LGBTI-asielzoekers, anti-LGBTI haatspraak, vrijheid van vereniging en meningsuiting, juridische geslachtsregistratie en seksuele en reproductieve rechten. Maar in deze kritieke tijd kunnen onze leiders de bescherming van mensenrechten niet simpelweg aan de rechtbanken overlaten. Politici op zowel Europees als nationaal niveau moeten krachtig optreden om de toenemende aanvallen op de fundamenten van de democratie te bestrijden. De normalisatie van anti-LGBTI-retoriek vormt niet alleen een bedreiging voor één gemeenschap—het is nu aantoonbaar een directe aanval op de democratische principes die onze samenlevingen ondersteunen.”
Lees meer
