Kazerne Dossin pakt uit met tijdelijke expo over vervolging van homo's in Nazi-Europa
Vanaf 16 februari kun je in Kazerne Dossin terecht voor de tijdelijke tentoonstelling ‘Homo’s en lesbiennes in Nazi-Europa’. De van oorsprong Franse expo, die samengesteld werd door Mémorial de la Shoah, werd voor ons land geactualiseerd en aangevuld met materiaal dat betrekking heeft op de vervolging van homo’s en lesbiennes in België en Nederland.
In Duitsland waren homoseksuele handelingen sinds de invoering van paragraaf 175 verboden. Toen de nazi’s in Duitsland aan de macht kwamen werden de straffen opgetrokken tot tien jaar gevangenis. Onder het mom vn paragraaf werden er in de aanloop van en tijdens de Tweede oorlog duizenden homo’s en lesbiennes opgepakt en opgesloten in concentratiekampen. Toen ze na de oorlog werden bevrijd uit die concentratiekampen belandde heel wat van hen in de gevangenis omwille van de eerdere veroordelingen die ze hadden opgelopen onder paragraaf 175. Hierdoor werden ze lange tijd niet beschouwd als slachtoffers van het nazi-regime. De tentoonstelling brengt hun precaire situatie aan het licht in België en buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland.
Pas sinds enkele tientallen jaren verschijnen belangrijke historische studies die meer inzicht geven in de onderdrukking van homo’s en lesbiennes tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 2001 gaf een toespraak van premier Lionel Jospin in Frankrijk de aanzet voor een officiële erkenning van de deportatie van homo’s en lesbiennes.
Op basis van een waaier aan documenten – de meeste werden in België nooit eerder getoond – gaat deze expo op zoek naar antwoorden. De expo plaatst de vervolging van homoseksuele mannen en vrouwen tijdens het naziregime in een ruim geografisch kader – al staat de toestand in België, Duitsland, Frankrijk en Nederland centraal – en belicht deze onderdrukking over een langere periode.
Homo’s en lesbiennes kenden uiteenlopende lotsbestemmingen. Sommigen kozen voor een leven in ballingschap, anderen leidden een dubbelleven. In Duitsland werden door het regime bijna 100.000 homoseksuelen geregistreerd, van wie 50.000 een veroordeling opliepen. Tussen 5.000 en 15.000 homoseksuelen belandden in een concentratiekamp, waar het merendeel om het leven kwam. Hun lot verschilde echter aanzienlijk van kamp tot kamp en naargelang de datum van hun opsluiting. Lesbiennes bleven op juridisch vlak buiten schot, behalve in bepaalde regio’s. Zo werden in Oostenrijk een aantal lesbiennes als ‘asocialen’ of ‘communisten’ gedeporteerd.
Mémorial de la Shoah ontwikkelde het concept van deze tentoonstelling die onder de wetenschappelijke leiding van Florence Tamagne tot stand kwam. Deze expo vond plaats in 2021 in Parijs en is tot 10 december te zien in Kazerne Dossin. Het materiaal met betrekking tot België en Nederland werd ontwikkeld en toegevoegd door Kazerne Dossin.
Meer informatie over deze tijdelijke expo vind je op de website van Kazerne Dossin.
Lees meer
